Het vestibulair systeem: de interne TomTom van je kind

Het vestibulaire systeem: de innerlijke TomTom van je kind

Wanneer ik naar een nieuwe plek moet reizen gebruik ik simpelweg mijn navigatie. Bijna gelijk klinkt daar een stem die mij naar de plek van bestemming leidt. Net zoals ik denk ik dat veel van jullie ook gebruik maken van een navigatiesysteem. Ik kan je niet vertellen hoe vaak het ervoor gezorgd heeft dat ik niet eindeloos verdwaald ben. Een navigatiesysteem helpt zelfs de meest onervaren weggebruikers naar hun bestemming. De stem vertelt jou hoeveel kilometer je nog moet rijden, welke afslag je moet nemen, hoelang het nog duurt totdat je op de plek van bestemming bent. Hoe hebben we ooit zonder navigatie kunnen leven?
Stel je nou eens voor dat jouw lichaam de auto is. Een plek waar alle informatie is opgeslagen. En in jouw oor zit een intern navigatiesysteem. We noemen dat ons vestibulair systeem. Het vestibulair systeem is onze interne gids dat ons lichaam vertelt waar we zijn en waar we heen moeten. Daarom werkt het hand in hand samen met de visuele en auditieve systemen in ons lichaam. Het leidt onze lichamen stap voor stap door het proces van reageren op de zwaartekracht en net zoals een normaal navigatiesysteem stuurt het berichten naar onze hersenen en andere delen van het lichaam hoe te reageren op sensorische informatie die we elke dag binnen krijgen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Waarom is ons vestibulair systeem belangrijk?

Geloof het of niet, maar het vestibulair systeem van je kind is erg belangrijk voor leren.
Als het onderontwikkeld is of het heeft letsel gehad, dan kan het zijn dat je kind moeilijkheden heeft met lezen, schrijven, concentratie en focus, gedrag en het onthouden van informatie.

Dit is hoe het werkt. Het vestibulair systeem stuurt berichten naar de hersenen (de auto), die vervolgens signalen stuurt naar alle verschillende wegen in je lichaam (motorische planning, proprioceptie, zicht, gehoor, hand-oog coördinatie, spieren, ledematen) en vertelt ze wat ze moeten doen.

Bijvoorbeeld: laten we doen alsof de hersenen van je kind ze vertelt om hun schoenen te strikken. Je kind moet zijn balans kunnen houden, zijn spieren op een bepaalde manier aanspannen, fijne motorische handelingen kunnen toepassen en gebruik maken van de oog-hand coördinatie om deze kleine simpele taak te voldoen. Dit geldt ook voor de meeste taken op school, zeker als het gaat om concentratie en focus.

Als het vestibulair systeem van je kind niet goed ontwikkeld is, dan kun je merken dat je kind constant aan het bewegen is in zijn stoel. Ze kunnen niet stilzitten, niet luisteren naar de leerkracht en ze vinden het moeilijk om notities van het bord over te schrijven. Als jouw kind nooit een een goed vestibulair systeem heeft ontwikkeld, dan moeten ze varen op de informatie die ze hebben. Net als dat jij de weg zou moeten vinden zonder navigatie. Als je vestibulair systeem onderontwikkeld is, dan moeten kinderen harder werken dan andere kinderen om hun bewegingen onder controle te hebben, om goed te concentreren, om problemen op te lossen, om informatie te onthouden, om georganiseerd te blijven, om letters goed te kunnen schrijven, goed woorden te kunnen vinden op de pagina. Wat voor de meeste kinderen geautomatiseerd is, is dat niet voor kinderen met een onderontwikkeld navigatiesysteem.

Tekenen van een onderontwikkeld vestibulair systeem:

– Duizeligheid of misselijkheid
– Scheef lopen
– Balans- en coördinatieproblemen
– Struikelen, botsen tegen meubels
– Problemen met recht lopen, struikelen met sport
– Lijkt onhandig

Omdat het vestibulair systeem, het zien en het gehoor met elkaar te maken hebben kunnen ook de volgende symptomen optreden

Visueel systeem:

– Dubbelzicht
– Moeite met focussen of het volgen van objecten met de ogen
– Woorden lijken te springen, bewegen of weg te drijven
– Houden niet van verkeer, drukte of winkels
– Moeite hebben met fel licht, computerschermen en digitale TV’s
– Niet goed ontwikkeld dieptezicht

Proprioceptief systeem (spieren, gewrichten, huid):

– Spierpijn of gewrichtspijn
– Moeite met het gooien van een bal
– Kan niet tegelijk lezen en het volgen van de hand tijdens het schrijven
– Stimulatie aan de voeten is gevoelig
– Moeite met het kopiëren van notities van het bord
– Vind het moeilijk om persoonlijke grenzen te respecteren, voelt het moeilijk aan.

Vestibulair systeem: verschillend van andere zintuigen

De vestibulaire organen zijn klein, compact en goed beschermd verscholen in de schedel. Het vestibulaire systeem zit vol met receptoren in het binnenoor, maar ook bij het visuele systeem, auditieve systeem en proprioceptieve systeem. Het komt daar allemaal samen. Net zoals dat jouw navigatiesysteem in de auto jouw positie bepaalt door signalen van de satellieten, zo neemt jouw vestibulair systeem zwaartekracht, beweging en andere sensaties waar om jouw lichaam zijn balans te vinden.

Het vestibulaire systeem verzendt constant berichten naar je hersenen. Deze berichten bevatten informatie als: hoe snel gaat je lichaam, draait het hoofd, hoeveel druk zit er op de kussentjes van je voeten en het geeft aanwijzingen op visueel gebied. Bijvoorbeeld hoe dicht jouw kind op het schoolbord zit.
Deze berichten gaan constant door en kunnen niet uitgezet worden. Ook niet als we niet bewegen en er niks gebeurt behalve de zwaartekracht.

Het vestibulair systeem verschilt van de andere zintuigen omdat er geen duidelijke herkenbare sensaties komen van de vestibulaire organen. In ‘The Well Balanced Child’, geschreven door Sally Goddard Blythe, beschrijft Sally dat je je niet bewust bent van al deze berichten als je goed functioneert. We merken het alleen als het niet klopt. Wanneer we overprikkeld zijn kunnen onze ogen niet focussen en kunnen we ons misselijk voelen en niet goed kunnen staan.

Hoe je weer in balans komt.

Door sensorische input (textuur, licht, geluid, aanraking) en motorische activiteiten wordt de balans tot stand gebracht. Om de balans te houden doen we een beroep op het visuele systeem, de spieren en gewrichten die deel uitmaken van het proprioceptieve systeem en de vestibulaire organen. Deze bronnen sturen informatie naar de hersenen.

Wanneer die informatie verstuurd is, dan begint de integratie van deze informatie. De informatie wordt verstuurd naar de hersenstam. Daar wordt de informatie uitgezocht en geïntegreerd met de geleerde informatie in de cerebrale cortex ( denken, geheugencentrum van het brein) en het cerebellum (de coördinatie van de hersenen).

We leren bijvoorbeeld balans te houden als we op een glad wegdek lopen in plaats van op een droog wegdek. Op het moment van een glad wegdek moeten we onze balans hervinden en moeten we dus andere bewegingen gaan toepassen dan we zouden doen op een droog wegdek.

Jouw kind komt elke dag met deze sensorische informatie in aanraking en moet vanuit daar zijn balans terugvinden. Ken je het voorbeeld van in een auto zitten waarbij de ene auto vooruit rijdt en jij het idee hebt dat je achteruit rijdt? Dit zijn verschillende signalen die naar je brein gaan over de situatie waarin je je nu bevindt. De meeste mensen hebben snel door wat er gebeurt en kunnen er op in spelen. Echter, als je kind een onderontwikkeld vestibulair systeem heeft kan het veel meer last hebben van dit soort situaties.

Als de sensorische integratie bezig is, stuurt de hersenstam impulsen naar de spieren die zorgen voor beweging van de benen, armen, hoofd, nek, ogen en gewrichten om te zorgen dat jouw kind zijn balans en zijn oriëntatie behoudt. Het heeft oefening nodig voor een kind om te leren lopen, rennen en klimmen en ondertussen proberen balans te houden. Al deze ervaringen zorgen voor spierherinneringen en dat zorgt ervoor dat dat deze impulsen sneller verwerkt worden. Oftewel: hoe vaker je iets oefent, hoe sneller je het automatiseert.

Het vestibulaire systeem stuurt ook impulsen naar de oogspieren die beweging veroorzaken. Dit is waarom het vestibulair systeem zo belangrijk is bij het leren van hand-oog coördinatie voor lezen, schrijven, een goede pengreep en spellen.
De verschillende impulsen worden gestuurd naar de vestibulaire organen van elke kant van het hoofd, coördineren oogbewegingen en stabilisatie van het oog, vooral tijdens activiteiten als kijken naar een voetbalspel of basketbalwedstrijd.
Het vestibulair systeem zorgt ervoor dat onze spieren gaan bewegen. Het zorgt voor balans, coördinatie, goede oogbewegingen, concentratie en het veilig voelen met bewegen in je omgeving.

Heb jij het idee dat het vestibulair systeem van je kind onderontwikkeld is? Heeft jouw kind auditieve problemen, evenwichtsproblemen of visuele problemen die ervoor zorgen dat er niet uitkomt wat er in zit? Heb jij een kind dat moeite heeft met concentreren, niet stil kan zitten in de klas, problemen heeft met zindelijkheid (bedplassen), op tenen lopen of zit hij vaak in een W-stand met zijn benen? Door zijn vestibulair systeem verder te ontwikkelen kun je heel wat problemen voor zijn. Reflexintegratie kan jouw kind helpen om zich verder te ontwikkelen!

Artikel geschreven door: Integrated Learning Strategies
Vertaald door: Marjolein Bröring op 7-6-2016